برخي به طور کاملا سياسي تبليغاتي از بازگشت آمريکا به برجام سخن مي گويند اما کارشناسان مي گويد برجام ديگر معاهده سابق نيست و آمريکايي ها خواسته هاي بيشتري براي بازگشت به آن دارند.
به گزارش هفت چشمه به نقل از شبکه اطلاع رساني راه دانا؛ بالاخره بعد از کش و قوس هاي فراوان «جو بايدن» رئيس جمهور منتخب آمريکا لقب گرفت. بايدن يکي از کهنه کاران سياسي آمريکايي است و سابقه مشاورت کارتر و معاونت اوباما را در کارنامه کاري خود دارد.
رئيس جمهور دموکرات آمريکا بسيار مورد حمايت اوباما بود و حتي وي براي راي آوري معاون سابق خود مستقيما به کارزار انتخاباتي وارد شد و حتي با تلفن به مرد عادي آنها را تشويق به راي دهي به بايدن مي کرد. موضوعي که به طور عام با بهره برداري تبليغاتي همراه شد.
بازگشت آمريکا به تقريبا هيچ!
حالا زمزمه هاي بازگشت بايدن به معاهدات بين المللي که ترامپ از آنها خارج شد به گوش مي رسد. بايدن در اولين پيام خود از بازگشت به معاهده اب و هوايي سخن گفت و کارشناسان بيان مي کنند که وي به برجام باز خواهد گشت.
پيشتر، «جيک ساليوان»، مشاور سياست خارجي «جو بايدن» در گفت و گو با «انديشکده آتلانتيک» بر ضررت بازگشت آمريکا به پيمان هاي بين المللي از جمله توافق جامع قدرت هاي هسته اي جهان با ايران (برجام) تاکيد کرد.
ساليوان مطرح کرد: «پيوستن به توافق اقليمي پاريس و تلاش براي تقويت آن، بازگشت به توافق جامع قدرت هاي هسته اي جهان با ايران (برجام)، سازمان‌دهي دمکراسي‌هاي جهان، تخليه نيروهاي آمريکا از افغانستان و بررسي مجدد روابط چين-آمريکا برخي از اولويت‌هاي نخست دولت جرج بايدن، نامزد دمکرات ها در اين کشور خواهد بود.»
«ناصر هاديان»، استاد دانشگاه تهران در گفت‌و‌گو با «اکو ايران» درباره مناسبات ايران و آمريکا با پيروزي جو بايدن، نامزد دموکراتها در انتخابات رياست‌جمهوري گفت: «اگر بايدن رئيس‌جمهور آمريکا شود، اين احتمال وجود دارد که واشنگتن را به برجام بازگرداند؛ اما اين امر براي يک بازه زماني ۱۸ ماهه يا دوساله تعيين‌کننده خواهد بود و بعد از آن به‌دنبال از سرگيري دوباره مذاکرات با ايران است.» به گفته هاديان، اين محتمل‌ترين گزينه سناريو در صورت پيروزي جو بايدن در انتخابات خواهد بود.»
بنابراين، کارشناسان هم معتقدند که هدف اصلي دموکرات ها که در زمان اوباما پيگيري مي شد برجام هاي ديگري بود که از جمله اهداف اصلي بايدن در قبال ايران است. اما جالب است که نه تنها ترامپ بلکه اوباما هم برجام را عملياتي نکرد و تعهدات آمريکا در دوران رئيس جمهور دموکرات پيشين هم محقق نشد تا جايي که «ولي الله سيف» رئيس کل وقت بانک مرکزي ايران در نشستي در نيويورک با گلايه از اينکه آمريکايي ها به وظايف و تعهدات برجامي خود عمل نمي کنند، نتيجه اجراي برجام را صراحتا «تقريبا هيچ» ناميد.
موضوعي که تا به امروز به خروج آمريکا از برجام و عدم انجام تعهدات توسط اروپايي ها بر زمين مانده و يک پوسته اي خالي از آن مانده است. اما اينکه برخي خيال مي کنند که با آمدن بايدن برجام عملياتي مي شود و اين اميد را به صورت کاملا سياسي و تبليغاتي به جامعه تزريق مي کنند با نظر کارشناسان بسيار تفاوت دارد و به نظر مي رسد دوباره شاهد تزريق انتظارات فزاينده ديگر در جامعه باشيم که بسيار مخرب و ضد اميد اجتماعي است.
آمريکا خسارت پرداخت مي کند؟
موضوع ديگر اينجاست که کارشناسان تاکيد مي کنند بازگشت آمريکا به برجام و حتي عمل به تعهداتش هم کافي نيست بلکه کاخ سفيد بايد در اين خصوص غرامت پرداخت کند که نه با رفتار ذوق زده اصلاح طلبان و گروه هاي سياسي نزديک به دولت اين خواسته همخواني دارد و نه آمريکايي ها تن به چنين خواسته اي خواهند داد.
هاديان با اشاره به اينکه ايران بايد از هم‌اکنون روي مساله پرداخت خسارت از سوي کشوري که برجام را نقض کرده مانور بدهد، گفت: «ما دچار خسران شده‌ايم و اين خسارت‌ها بايد يا مستقيم توسط آمريکا يا توسط همکاران اين کشور همچون اروپا که در تداوم برجام ذي‌نفع هستند، جبران شود.»
اين درحالي است که کارشناسان مي گويد برجام ديگر معاهده سابق نيست و آمريکايي ها خواسته هاي بيشتري براي بازگشت به آن دارند.
درهمين رابطه، «محمود جام‌ساز»، اقتصاددان مطرح مي کند: «اين درست نيست بگوييم بايدن انتخاب شود؛ مشکلات ما حل مي شود يا برجام بازمي گردد زيرا برجام اصلا برجام سابق نيست و مطالبات آمريکا بسيار بسيار بيشتر از مساله هسته‌اي شده و مسائلي مانند نفوذ ايران در منطقه، موشک‌هاي بالستيک، حقوق بشر و ... اکنون مورد توجه است و اين سياست‌ها با انتخاب ترامپ تغيير نمي‌کند. اگر قرار باشد مذاکره‌اي هم باشد آنچنان اين روند طولاني مي شود که به زيان ملت ايران خواهد بود.»
ترامپ ميوه تحريمي اوباما - بايدن را چيد
اما خوشبيني هاي ساده لوحانه درباره بايدن درحالي است که کارشناسان اعتقاد دارند که ترامپ ميوه تحريمي اوباما _ بايدن را چيد.
آمريکايي‌ها بعد از برجام، ۲ ميليارد دلار از دارايي‌هاي ايران را با بهانه‌هاي تروريستي دزديدند و صدور ويزا را محدود کردند که اثراتي جدي در رفت و آمدها به ايران چه در حوزه علوم و فناوري نخبگاني و چه در تجارت گذاشت. کارشکني ديگر برجامي دموکراتها تمديد قانون تحريم‌هاي ايران(ISA)بود و مقامات کشورمان رسماً اعلام کردند که تمديد اين قانون نقض برجام بوده است.
مجلس نمايندگان آمريکا روز ۸ دسامبر (۱۷ آذر) طرحي را تصويب کرد که محدوديت‌هاي تازه‌اي را براي شهروندان ۳۸ کشور که در حال حاضر بدون ويزا به آمريکا سفر مي‌کنند، در نظر مي‌گيرد. بر اساس فصل ۲۰۳ از متن بودجه سال آينده آمريکا - که بعد از تصويب سنا و امضاي اوباما به قانون تبديل شده - اگر شهروندان اين ۳۸ کشور در پنج سال گذشته به سوريه، عراق يا کشورهاي حامي تروريسم از نظر وزارت خارجه آمريکا (ايران، سودان و سوريه) سفر کرده باشند، نمي‌توانند مانند گذشته بدون ويزا وارد آمريکا شوند.
«جان کري» وزير خارجه ترامپ روز 23 اسفند سال گذشته پس از ديدار با وزيران خارجه چند کشور اروپايي در پاريس، تأکيد کرد که "نگراني‌هاي موشکي به عنوان بخشي از فعاليت‌هاي قابل تحريم، باقي مي‌مانند" و اضافه کرد: اگر نقض [قطعنامه] خواست ايران باشد، آنها پذيراي تحريم‌هاي اضافي خواهند شد، همان‌طور که ماه گذشته و به عنوان پيامد آزمايش‌‌هاي پيشين [موشکي] اعمال کرديم.
همچنين مجلس نمايندگان آمريکا هفتم جولاي 2016 براي مسدود کردن فروش هواپيماهاي مسافربري بوئينگ به دو متمم در اين زمينه که به لايحه بودجه خدمات مالي تصويب کردند.
بعد از برجام نه تنها ساختار تحريم‌ها از بين نرفت بلکه حفظ شد و حتي به دليل هوشمند شدن، تحريم‌هاي آن دوران تقويت شد! در کنار اين تحريم‌ها، فشارها از سوي طرف مقابل براي اجراي دستوراتFATF شروع شد تا اثرگذاري تحريم‌ها بيشتر شود و تحريم‌هاي هوشمند بتواند اثرگذاري لازم را داشته باشند. تمام اينها کار دولت اوباما-بايدن بوده است.
نزديکترين افراد به جو بايدن (از جمله ساليوان و بلينکن) رسماً اعلام کرده‌اند در صورت رأي آوردن بايدن، تحريم‌ها را به راحتي برنمي‌دارند و تا زماني که تضمين محکمي از ايران براي محدوديت در برنامه موشکي و نفوذ منطقه‌اي نگيرند، هيچ تخفيف تحريمي به ايران نخواهند داد.
حسين حاجيلو کارشناس و ديپلمات اقتصادي درباره تفاوت ترامپ و بايدن مي گويد: تنها تفاوت ديدگاه بايدن و ترامپ در زمينه تحريم‌هاي ايران اين است که دموکراتها معتقدند براي هر موضوعي بايد مذاکرات جداگانه انجام شود اما جمهوري‌خواهان معتقدند در يک توافق بايد همه چيز ديده شود که اينجا نيز هوشمندي دموکراتها ديده مي‌شود.
انتهاي پيام/